Da lingua (2)

Se hai algo que me alporiza e me parece absolutamente intolerable, é, sen dúbida, a actitude despectiva dos xornais de Galicia coa lingua propia de Galicia. Son lector habitual do Faro de Vigo e de La Voz de Galicia, os dous medios de comunicación máis antigos e coñecidos da nosa terra. A miña experiencia como usuario confirma que, alén das frecuentes liortas por afinidades políticas ou intereses económicos, hai un tristísimo punto en común nos nosos dous grandes xornais: o desprezo, sutil pero sistemático, á lingua galega. En primeiro lugar, condénana a unha especie de prisión cultural, con galas de suplemento semanal, o que asegura cubrir unhas certas porcentaxes de emprego do idioma, talvez por esixencia dalgún organismo subvencionador, sen que se note demasiado e, sobre todo, sen que moleste. Tamén aparece, aínda que cada vez menos, nas páxinas de opinión, onde mesmo as sinaturas que se escollen semellan agochar unha idea de fondo que pouco e pouco vai callando nos lectores: o galego é un idioma de radicais, de extremistas, case de iluminados. Fíxense, se non, no Faro de Vigo. Moitos dos que o len deducen que a ideoloxía de Méndez Ferrín (non me negarán que un escritor extraordinario, pero un chisco radical e vehemente) é a dominante en todos aqueles que reivindican o dereito a empregar o galego con naturalidade en todos os eidos da vida. Se a isto lle engadimos que non hai practicamente ninguén que dea aturado/entendido os artigos de Xosé Ramón Pena, concluímos que só nos queda o bálsamo moderado e case sempre interesante das opinións de Manuel Bragado. O demais vai en castelán, aínda que algúns dos colaboradores fixos (Ánxel Vence, José Manuel Ponte...) amosan unha certa simpatía indolora polas causas da lingua galega, aínda que sen atreverse a lixar a súa condición de idioma inmaculado e, por tanto, "inempregable".
O caso da Voz é moi semellante, coa triste salvidade de que aínda hai menos textos de opinión en galego e os que hai, curiosamente, están revestidos dun ton melancólico e distante, como se os seus autores (Caneiro ou Mayoral, por exemplo) escribisen dende unha torre envolta pola néboa. Pervive aínda o tópico segundo o cal a nosa lingua é axeitada unicamente para as vaguidades líricas? E aínda hai máis: asistimos, no medio de D. Santiago Rey Fernández-Latorre (xa saben, ese que dicía "El compromiso de un título"), a un estraño e alarmante fenómeno polo que ex-políticos supostamente galeguistas reconvertidos a comentaristas da actualidade cambian de lingua, talvez por esixencias da empresa ou se cadra pola liberación que algúns senten cando remata o entroido e chega a coresma. Ninguén agardaría que o ilustre xurista Ventura Pérez Mariño, famoso pola súa ostentación da ignorancia, caese de súpeto nos brazos de Rosalía. O que desconcerta, en troques, é que Xerardo Estévez, Ánxel Guerreiro ou Xosé Luís Barreiro traizoen o idioma que empregaban cando eran homes públicos, ou Carlos Reigosa cando era escritor de crimes en Compostela, ou Ramón Chao cando era novelista. Postos a ser un aquel malévolos, propoñemos como hipótese que talvez a convivencia cotiá con pensadores como Calaza ou Blanco Valdés leva consigo claros perigos de contaxio. Por certo, xa que nomeamos ao tal Calaza, habería que preguntarlle ao sr. Rey (lembren, o do compromiso) que outros casos de xornais comprometidos cunha determinada rexión do mundo teñen exemplos de colaboradores que, facendo uso da súa lexítima liberdade de expresión, negan a importancia da lingua do país, difunden teorías conspirativas e alertan sobre o inminente desenvolvemento de grupos terroristas no caso de que se dean determinados resultados nas eleccións autonómicas.
Con todo, non quería eu centrarme nas páxinas de opinión, moito menos importantes do que pensan algúns dos que nela escriben. O meu laio e a miña indignación van dirixidos ás outras seccións do xornal, esas que le a xente que viaxa no autobús ou toma café na barra dos bares. Acaso non serve o galego para os sucesos, para a economía, para os deportes, para os obituarios? Por que non se respecta a lingua na que falan os entrevistados e os opinantes? Cal é a razón pola que vemos en televisión, por exemplo, un debate no parlamento do Hórreo en que os representantes de todos os grupos políticos se expresan en galego e, ao día seguinte, por algún estraño trasno das rotativas, as súas palabras foron traducidas ao castelán? Por que a Voz, na famosa reportaxe sobre os nomes das vacas, reproduce as declaracións dos propietarios dos animais en galego e non fai o mesmo con outros entrevistados? Seica lles parece máis verosímil o idioma galego na boca dun humilde gandeiro e en cambio non lles acae ben nun adestrador de primeira división? Por que o Faro, comunicando un casamento homosexual celebrado en Vigo, aclara que este se celebrou en galego "por expreso deseo de los contrayentes"? Que clase de rareza ou extravagancia agocha esta sutil precisión?
En fin, creo que por hoxe xa me estendín de máis. Ao cabo, non sei de que me queixo. É moi posible que o 17 de maio todos publiquen as súas portadas en galego. É máis, seguro que ata se atreven a lembrar certas palabras de Cunqueiro, sobre a primavera ou algo así.